FiloSOSfia

Filosofia eta zientzia bi gauza desberdin dira. Bata beste baten jatorritik dator. Lehenego filosofia sortu zen eta gero zientzia. Filososfiak gizakiaren eta naturaren jatorrian bilakatzen da eta aldiz zientzia arrazonamendu objetiboan eta datuen bilketan.

Filosofiaren eta zientziaren harteko desberdintasun handiena arrazoitzeko eran da, hau da, zientzia oso objetiboa da. Arrazonamendu objetiboak erabiltzen ditu. Datuak batu eta horrekin ondorioak atara. Filosofia aldiz pentsatseko eran zentratzen da. Dena modu subjetiboan lantzen da. Nire uztez filosofia eta zientzia sinbiosi batean bizi dira. Batak bestea behar du bizirauteko. Zinetzilariek teoriak ondorioztatzeko modu objetiboan egiten dutuzte, baina prosezu guztia subjetiboa da. Eta filosofia lantzeko datu zientufiko batzuk kontuan hartu behar dira.

Agora pelikulan oso ondo ikusten da sinbiosi hori. Protagonista filosofian sinisten du. Filosofia erabiliz, teoria zientifikoak ondorioztetzen ditu. Hau da bere bizitzeko era filosofian datza baia zientziaren ere sinisten du, eskutik datozelako

Nire ustez, guk ikusten doguna errealitatearen bertzio bat da. Hau da, animaliak mundua beste bertzo baten ikusten dute eta guk ikusten dugun gauza batzuk beraiek ezin dituzte ikusi, eta beraiek ikusten dituzten guztia guk ezin dogu ikusi.

Benetan erreala den bertzioa ezin dogu jakin zein izango den, inork ez duelako ikusten eta ezin dogulako esan zein den errealena. Adibidez animali batzuk alfa izpiak ikusten dituzte, baina kolore batzuk ezin dituzte ikusi. Horrek errealitatea errealagoa egiten du? Ez, bakoitzak errealitatea nahi duen moduan ikusi ahal du.

Pertsona bakoitzeak ere, era mundua era desberdinetan ikusten dogu. Adibez trite bagauz, mundua ere pespektuba edo bertsio tristeago baten ikusten dogu. Pozago bagaude, mundua politagoa ikusten dogu. Benitzak niri hori gertatzen zait.

Bideo interesgarria iruditu zait.

Batzutan ikusten doguna egia dela pentsatzen dogu. Zelan esango dogu ikutsten doguna ez dala egia? Zoratuta gaudela esango zeniguten.

Baina benetan gauzak ez dira horrela. Adibidez antzinaroan unibertsoaren erdigunea lurra zela pentsatzen zen. Orain badakigu ikusten zutena ez zela egia eta unibertsoaren erdigunea ez dela lurra. Baina teoria berriak aurkeztu ahal dira, egia ezagutzen dogun modua desberdina dela esanez.

Ere, batzutan gauzei ez diogu arreta jartzen. Adibidez, pertsona alai bat ikusten dogunean, pozik dagoela pentsatzen dogu. Baina benetan triste dago eta berak pozik dagoela esaten du, pertsona arroa dalako.

Abesti hau entzutea gustatzen zait, ikusten dudana egia den pentsatzen dudanean.

Txikiak garenetik, gure gurasoak asko ikasi behar dogula esaten digute. Hau gauzak memoriaz ikastea. Baina hori benetan ikastea da?

Gaur egun, biologiako edo gizarteko azterketa bat dugunean, orduak ikasten pasatzen dituguz, hau da, orduak eta orduak papelean jartzen duena buruan sartzen. Matematikarekin berdina gertatzen da. Ez doguz ariketak buruz ikasten, baina ariketen mekanizaziao buruz ikasten dogu. Azkenean gauza berdina da.

Gure notak jartzerakoan teoriaren eta gure azterketan jartzen duen arteko berdintasuna kontuan hartzen da. Azterketan jartzen duena gero eta teorian jartzen duenarekin berdintasun gehiago izan, nota hobea izango dogu.

Langintza munduan, balore batzuk eskatzen dira. Langilea izatea, gauzak arrazoitzen jakitea, inprobizatzea,… eta eskoletan irakasten den balore bakarra gauzak buruz ikastea da. Gure artean konpetitiboak bihurtzen gara eta taldean lan egitea ahazten zaigu.

Gauzak egiteko mudu bakarra dagoela irakasten digu sistemak. Ume bat eskolara doanean, interesa du eta galderak egiteko prest dago. Batxilergo edo DBH-ko ikasleak erantzun bakarrak ematen dituzte, interesa galtzen dute eta ez dituzte galderak egiten.

Hau ez da irakasleen errua, sistemarena bazik. Sistema aldatu egin behar da, eboluzionatu. Guk ikasle bezela ezin dogu ikasketak utxi, ikasketak garrantzitsuak direlako.

Bideo hau asko guztatzen zait, eta ados nago esaten duenarekin.

Jaime Altozamo pertsonalki asko guztatzen zaidan youtuber bat da. Hezkuntza sistemari buruz Bideo on bat dauka.

Pelikulan emakumearen rola sozietatean azpian dago gizonarenarekiko. Adibidez elizan daudenean eta abadeak emakumeen eskubide guztiak kentzen dituenean. Henpatia neska bat da. Gizartea baztertu egiten du kristaua izateagatik. Gainera neska denez sorgintzat hartzen dute, hau da, arrazoi bat dute hiltzeko.

Gai hori jorratzen da pelikulan; baina ez era explizito batean, baizik eta hausnarketaren bidez. Henpatia emakume oso aurreratua zen bere garairako eta inork ez zion arrazoia eman, baina ere ez zion inork lehengo entzun, emakumeanizateagatik. Berak teoria bat zuen eta horretarako teoria eta hipotesi batzuk hau arrazoitzeko.

Nire ustez, kritautauak lehen jendea manipulatzen zuten, hau da jainkoaren izenean gauzak egin. Honek betidanik historian arazoak sortu zituen. Adibidez paganoekin pelikulan oso ondo ikusten da zelako arazoak dituzten. Emakumeak ez molestatzeko, erlijioren boterearekin jainkoaren hitzak manipulatzen zituzten azken hau lortzeko.

Emakumea gizona bezain trebea da. Erlijioak femenismoa asko atzeratu du zentzu horretan eta beintzak gaur egun gauzak aldatu dira

Abestia

Pelikulak ideologia eta boterearekin jokatzen du. Garai horretan pentsamendu modu bat izan behar zenuen, eta beste ideologia bat bazenuen hilda bukatuko zinen. Adibidez, Henpatiaren ideologia filosofia zen, kristau ez izateagatik hil zuten.

Pertsona asko kristau asko bihurtu ziren beldurragatik. Nahiago zuten pentsatzen zutena ez adieraztea, hau da, ez pentsatzea eta horrela bizitza salbatzea. Modu honetan gizartea manipulatzen zuten, jaikoaren hitza erabiliz. Adibidez, emakumeen eskubideak eta gizarte mailatik bajatzen. Batzuk ez zeuden onekin ados baina ez zuten zer esan. Honen kontra altzatutakoak, hilda amaitu zuten.

Pertsona bakoitza desberdina da, eta honek pentsatzeko era desberdinak sortzen ditu. Batzuk ikuspuntu batetik ikusita hobeak edo txarrak. Kristautasuna garai hartan gizartea kontrolatzen zuten. Kontrolpean egonda manipulazioa gauza normala zen. 

Gaur egun nire ustez ere kontrolpean gaude, baina pentsamendu kritikoa izateko eskubidea dogu. Ideologiak konpartitzeko aukera dau, hau da, gizartearentsak ona dena aukeratzeko eskubidea. 

Lehen jendeak ez zutenez pentsatzen kontrolpean zeuden, eta gaur egun gu gara kontrola daukatena. Pentsatzea ona da, ideak konpartitzen direlako eta guk gure erorkisuna aukeratu ahal dogulako. Ez badogu pentsatzen beste batzuk gugatik aukeratuko dabe.

Abesti hau asko entzuten dot pentsatzen nagoenean. Abestia

Gendea normalean musika entzuten dago beti. Genero asko daude, horregatik gendeak musika entzuten dau,. Hau da, dibertsitate handia dago eta oso erraza da zure gustoko zehozer aurkitzea.

Niretzat musika oso garrantsitzua da. Triste nagoenean abesti lasaiak entzuten ditut eta pozik nagoenean denetarik.

Ni denetatik entzuten dot, rock and rolletik hasita balada lasaienetaraino. Baina badago genero bat ez jatela batere guztatzen, regetoia. Regetoiak ez dit ezer ez trasmititzen.

Nire ustez, regetoiaren ritmoak eta baseak oso simple eta errepikakorrak dira. Letrak batzutan ez dute zentzurik eta gainera ez dute mensajerik trasmititzen.

Asko gustatzen jatan taldeak edo artistak normalean euskeraz eta ingleses abesten dute. Nire talde gogokoenak, One Direction eta Kaleo dira. Nire artista gogokoenak, Dean Lewis, Taylor Swift, … eta horren artean beste asko daude. Genero gogokoenak rock and roll-a eta pop-a dira.

Musikarekin nire sentimenduak zabaltzen dira. Abesti batzuekin negar egiten dot eta beste batzuk entzuterakoan dantzen hasten naz.

Musikari buruz gehien guztatzen zaidan gauzak hauek dira. Inor ez dago guztatzen ez zaion musika entzuten derrigortuta. Musika dohaina da eta errez abestiak deskargatu ahal dira. Artista bakoitza besteetatik desberdina da.

Hauek dira gehien unsoiratzen didaten abestiak. Dean Lewisen Waves abestia. Kaleoren No good abestia. One Directionen If I could fly eta Happily abestiak.

Teknologia beti dago hurbil, denetarako behar dogu. Klasean ez dekoguz libururik, iPad-ak ditugu. Lanak egiteko ordenagailuak dituguz, eta gaur egun denak mobil bat daukagu.

Honek gauza txarrak eta onak ekartzen ditu. Eguneroko gauzetan ezinbestekoa da teknologia. Adibidez, arropa garbitzeko garbigailua erabiltzen dogu. Honek denbora asko aurresten digu eta gainera gauzak eskuz garbituz, txarrago geratzen dira. Kominikatzeko ere oso ondo daude mobilak, hau da, etxean egotea eta beste pertsona batekin hitz egitea leku berdinenan egon barik nahiko harrigarria da. Informazioa eskuragarriagoa da internetarekin eta munduan gertatzen diren gauzen berri izan ahal ditugu inoz baino arinago. Pertsoanak ezin dutuzten gauzak egin teknologiak egiten dau.m

Horrla ikusita teknologia gauza itzela dala dirudi, baina honek ere ondorio handiak ekarri ahal ditu.

Nahiz eta garai hau komunikazioen garaui izan, buru hiltze tasak inoz baino altuago daude. Jendea bere burua hiltzen deu bakarrik dagoelako. Batzutan gure familiarekin ez gara egoten mobilegaz gabiltzalako, lagunekin gaudenean mobilagaz gaude beraiekin egon beharrean. Ere, lan postu batzuk kentzen ari dira makinak jartzeko. Adibidez, bankuetan gero eta jende gutxiago dagoz makinak haien laga egin ahal dutelako.

Nire ustez teknologiak dependentzian bat sortu du. Gaur egun jende asko mobil barik ezin da egon. Ume txikiak ikasi beharrean edo gauean lo egin beharrean, molbilekin jostan geratzen dira. Niri mobila kentzen badidate ere oso urduri jarriko nintzateke, baina gehiago ikasiko nuke eta kirol gehiago egingo nuke.

Orduen zer da onena? Teknologia izatea? Teknlogiari boikot eitea?

Bakoitzak bere iritzia du. Nik pentsetan dodana da extremo guztiak txarrak direla. Bakoitzak jakin behar deu non dagoen beraien muga eta zeintzuk diren ondorioak.

Bideoa . Telesail hau etorkizunari buruz doa. Kapitulo bakoitzak independientesk dira. Teknologiak gugan zelako eragina izango duen adieraziten dau.

Filosofia galderak egiteari datza. Historian zehar horrela izan da. Gizakiak zerbait sinestu behar du bere bizitzak zentzua izateko eta horretarako galderak egiten ditu. Adibidez lehenego erlijioak, unibertsoa zelan zegoen eginda, zergatik hemen gauden jakiteko asmatu zen. Sinesmen krisia zegoenean, agureak bizitzari atzera begiratzen zuten ulertzeko ia zer zan bizitza eta zelan berea egin ahal zuten. Beti zehozer sinetzi behar dozu, horrela ez zorotzeko. Nire ustez filosofian oso garrantzitsua da galderak egitea, baina pentsatzeko gai izatea ere. Adibidez, galdera filosofikoak denok planteatu doguz, baina batzutan ez dogu esfortzurik jartzen galdera horiei erantzunen bat emateko. Nire ustez filosoiaren oinarria galderak dira baina galdera horiek planteatzeko burua erabili behar dogu. Filosofiak pentsatzera eramten gaitu. Pertsonalki uste dot oso baliogarria dala. Arrazoitzea garrantsitzua da, zure iritziak eta pentsamenduek zentzue eukiteko. Bakoitzako bere galderak arrazoitzen baditu, gauza gehiau jakiteko gogoak eta esfortzua jartzen badu bere bizitzak propioak egiteko eta honeto bizitzeko.

Abestia

Betidanik gudak egon dira historian zehar. Gizakiak gauzak bortzakeriara eramateko ohitura dauka. Adibidez legenego guda mundiala,..

Nire ustez gudak ez dira beharrezkoak. Gizakiok pentsatzeko eta hausnartzeko gai gara. Gauzak hitz egiten konpondu ahal dira. Bizitza oso garrantzitsua da eta batailo batean galtzea bidegabekoa da.

Gudan bizitza asko galtzen dira, soldaduena eta zibilela. Herriak eta hiriak suntzituta geratzen dira. Diru asko galtzen da dana beriro berritzeko,…

Gudak niretzako gertakizun oso txarrak dira, jende asko hiltzen da, familia asko galtzen dira, dana suntzituta geratzen da. Nire ustez dena hitzekin konpondu ahal da, berba eginez, argudioak emanez eta errezpetuz jokatuz.

Bidioa . Pelikula honek oso ondo adierzten dau guda bat zer dan eta zelako ondorioak ekartzen dituen.